Op 4 augustus 1944 (de dag dat de familie Frank en andere onderduikers uit het achterhuis aan de Prinsengracht in Amsterdam werden gehaald) werden er in Purmerend en in de Beemster 2 mensen vermoord. Het waren Johannes Kolijn, wonende aan het Venediën 9 te Purmerend en Dirk Ubbels wonende aan de Oostdijk in de Beemster.
De dadaers waren twee mannen geweest, die er snel in een auto met nog 2 medeplichtigen vandoor gingen. Na de oorlog (23 april 1947) verklaarde de Duitse SD-er Hans Ernst Harders, dat er in 1943 een speciaal commando was gevormd om aanslagen van het verzet te beantwoorden. Deze moordactie kreeg de codenaam “Silbertanne Aktion”.
Bij de moorden werden meestal Engelse wapens en patronen gebruikt. Het moest er dan op lijken dat het verzet deze moorden zou hebben gepleegd. Totaal 56 Nederlandse burgers kwamen door zo’n Silbertanne Aktion om het leven. Tegen één gedode NSB-er werden drie onschuldige burgers gedood.
Johannes Kolijn was een belastingambtenaar in de buitendienst. Kolijn controleerde bij bedrijven de belastingen. Tot zijn ronde behoorde ook het café van Symon Bakker aan de Koemarkt. Bakker en zijn vrouw waren beiden lid van de NSB. Symon Bakker had in een gesprek met de Sicherheitsdienst verraden dat de heer Kolijn anti-duits was. Deze uitspraak zou het doodvonnis voor Kolijn betekenen.
Het was een prachtige zomerse dag op 4 augustus 1944. Iedereen zat op stoelen of bankjes van het mooie weer te genieten. Rond half acht ‘s avonds stopte er een auto voor de woning van de familie Kolijn met daarin 4 personen. Sander Borgers en Hendrik Kromhout, beiden Germaanse SS-ers, belden aan bij de familie Kolijn op Venediën 9. De 16-jarige dochter des huizes deed de deur open.
Borgers en Kromhout vroegen naar haar vader en wachtten in het halletje van de woning. Toen Kolijn verscheen werd hij direct neergeschoten. Zijn dochter was getuige van deze moordaanslag. Kolijn raakte zwaargewond en is op
5 augustus 1944 om 2 uur ‘s nachts overleden. Later bleek dat Johannes Kolijn de derde persoon op het lijstje van deze Silbertanne moordenaars was. Ook de Purmerenders dokter Hartman en dierenarts van Keulen stonden op de lijst maar waren beiden niet thuis.
Dokter Hartman was op het moment dat de moordenaars aan de deur verschenen bij een patiënt op bezoek en dierenarts van Keulen had helemaal geluk. Hij was op de betreffende dag naar zijn broer in Ransdorp in verband met zijn verjaardag. Het dochtertje van van Keulen werd echter ziek waardoor vrouw en kind met het trammetje naar huis gingen. Van Keulen fietste met 2 fietsen naar huis en rustte wat uit bij de Vurige Staart. De kans is heel groot dat hij op dat moment de wagen met moordenaar voorbij heeft zien rijden. Als hij niet was gaan rusten, was hij thuis geweest en had hem zeker hetzelfde overkomen als de heer Kolijn.
Een andere groep opereerde op hetzelfde moment in de gemeente Beemster. Deze groep bestaande uit Emil Rühl (chauffeur), Willem Polak (alias Dijkstra) en Bart Slop kregen van Burgemeester Meinte van der Kuur de namen Jan Ruyter en Dirk Ubbels door. Ruyter en Ubbels werden beiden verdacht van verzetsactibiteiten.
De Ruyter was niet thuis en er werd doorgereden naar de boerderij van Dirk Ubbels. Slop en Polak deden zich voor als ambtenaren van de CCD (Crisis Controle Dienst).
Toen Dirk Ubbels met zijn 4-jarige kleinzoon Dick op de arm aan de deur verscheen werd hij neergeschoten. Ubbels was op slag dood.
Na de oorlog werd burgemeester Meinte van der Kuur ter dood veroordeeld. Dit vonnis is ook voltrokken. Polak en Slop werden ook ter dood veroordeeld. Kromhout kreeg levenslang. Polak, Slop en Kromhout wisten uit gevangenschap te ontsnappen.
Caféhouder Symon Bakker werd ter dood veroordeeld, zijn echtgenote kreeg levenslang. Beiden kregen na enkele jaren gratie en kwamen vlak bij familie Kolijn te wonen !
Artikel uit de Provinciale Noordhollandsche Courant
d.d. 8 augustus 1944
Met dank aan Jan Dekkers, Bart Middelburg, Nel de Vries,
Historisch Genootschap Beemster en het proefschrift van Inger Schaap: SSLuipmoordenaars, de Silbertanne-moorden in Nederland 1943-1944
Webdesign gesponsored door ABRO Creative Purmerend - Laatste Update : 27-2-2020 23:08:07